Những yếu tố tạo nên một bản dịch chất lượng

Sẽ không có một câu trả lời cụ thể nào về xác định bản dịch là tốt hay xấu cả. Theo khảo sát ý kiến của khách hàng khi sử dụng dịch vụ dịch thuật thì bản dịch tốt là bản dịch có một mức giá hợp lý, đáp ứng được mục đích của người cần nó.

Ngoài ra, cũng cần phải xem xét bản dịch có đáp ứng được các yêu cầu chất lượng như: văn phong tốt, dễ đọc dể hiểu, tiết kiệm được thời gian kiểm tra của khách hàng nhằm để lại ấn tượng tốt. Đây chính là tiêu chuẩn mà các những người làm dịch thuật cần chú ý để nhận các dự án dịch thuật.

Một số điểm cần chú ý

Bản dịch cần sử dụng từ vựng thông thường hay thuật ngữ trong khoa học? Trong tiếng Anh, một từ có vẻ như là thuật ngữ khoa học đôi lúc lại được dịch sang nghĩa khác với từ có nghĩa thông dụng. Ví dụ như có nên dùng từ “anomaly” trong khi từ “fault” có vẻ tự nhiên hơn. Có nên dịch thành “pulmonary disease” trong khi từ “lung disease” có vẻ dễ hiểu với số đại đa số người nghe hơn.

Bản dịch hay cần phải sử dụng những từ ngữ dễ hiểu, phù hợp với ngữ cảnh nhất. Bản dịch thực sự đề cập đến “social insertion”, trong khi “social integration” được dùng phổ biến hơn. Cần đề cập đến “eventual problems” – vấn đề thực sự hay chỉ là “potential issues” – phát sinh có thể xảy ra. Hoặc là có nên dùng “administrative situation”  trong khi  “administrative status” được sử dụng phổ biến hơn.

Loại cấu trúc từ ngữ nào được sử dụng phổ biến? Ví dụ, tiếng Anh sử dụng cụm từ “remotely-accessible device” để chỉ thiết bị được điều khiển từ xa trong khi những ngôn ngữ khác sử dụng cụm từ có vẻ diển giải nhiều hơn “device that is accessible remotely” hoặc “device that allows remote access” để chỉ thiết bị được điều khiển từ xa. Để dịch các tài liệu văn bản có liên quan thì bạn cần hiểu rõ được vấn đề này để bài dịch có chất lượng tốt nhất.

Thế nào được gọi là bản dịch thuật tốt?

Tương tự như vậy, cụm từ “of”, “for” được dùng phổ biến trong khi tiếng Anh sử dụng cụm ghép thay thế, ví dụ như “strategy of/for sales” được dùng phổ biến hơn là “sales strategy”.

Mạo từ xác định ("the", "a", "your"…) có được sử dụng đúng như bản chất của nó trong các thuật ngữ tiếng Anh hay không?Cụm từ “saw an increased productivity” được dùng phổ biến hơn cụm từ “saw increased productivity”. Càng khó khăn hơn khi cụm từ như “the terms and the conditions”, “the towns and the cities” được dùng phổ biến hơn là “the terms and conditions”, “the towns and cities” đối với các loại ngôn ngữ không cho phép dùng chung mạo từ cho 2 danh từ như tiếng Pháp, trong khi đó việc lặp lại mạo từ “the” 2 lần là điều bất thường trong tiếng Anh.

Liệu bản dịch có sử dụng phong cách thuần thuyết minh và hùng biện như tiếng Anh hay không? Chúng tôi đã từng thấy biển báo ở bảo tàng Pháp ghi rằng “the king will die in 1483”. Sẽ khó khăn hơn khi dịch các bản dịch có sử dụng các câu hỏi tu từ (điều này thường xuất hiện ở các ngôn ngữ dạng Tây Ban Nha, nó làm cho bản dịch của bạn có vẻ ngớ ngẩn). Khi dịch thuật tiếng Anh, bạn cần phải có quyết định chính xác, chẳng hạn đối với văn bản mang tính trịnh trọng, như hợp đồng thì nên sử dụng "don't", "can't" hay "do not", "cannot", "Who… to?" với "To who(m)…?", bạn cần sử dụng phong cách viết sao cho gây ấn tượng với người đọc.

Cuối cùng, để có một bài dịch thuật tốt thì bản dịch phải được trình bày đúng như bản gốc, phong cách viết đúng với bản chất và nội dung phải dễ dàng đến với người đọc.